Aktualności

Wakacje z ZPKWŁ 2025r.

Rocznica bitwy pod Majkowicami

Zapraszenie na warsztaty entomologiczne "Nocne Świecenia"

Weekend 4-6.07.2025r. z Zespołem Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego
O parkach # Co robimy

Co to jest park krajobrazowy?
Jest to jedna z form ochrony przyrody. Obejmuje obszar chroniony ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe i historyczne w celu ich zachowania oraz popularyzacji w warunkach zrównoważonego rozwoju. (Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody).
Ile parków jest na terenie województwa łódzkiego?
W skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego wchodzi 7 parków: PK Wzniesień Łódzkich, Bolimowski PK, Spalski PK, Sulejowski PK, Przedborski PK, Załęczański PK oraz PK Międzyrzecza Warty i Widawki.
Jak duży jest obszar na którym działamy?
W granicach województwa łódzkiego parki krajobrazowe zajmują powierzchnię ok. 175 tys. ha, co stanowi blisko 10% obszaru regionu.
Czym zajmujemy się w parkach krajobrazowych?
Chronimy przyrodę, krajobraz i wartości kulturowe oraz historyczne na terenach parków krajobrazowych.
Realizujemy projekty czynnej ochrony przyrody.
Inwentaryzujemy obiekty przyrodnicze i historyczne na obszarze parków.
Edukujemy społeczeństwo w zakresie wartości przyrodniczych, krajobrazowych, kulturowych i historycznych parków.
Opiniujemy projekty plany zagospodarowania przestrzennego terenu oraz wnioski dotyczące wycinki drzew na terenach parków.
Organizujemy imprezy turystyczne oraz wydarzenia promujące parki krajobrazowe.
Napisz do nas
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego
ul. Solna 14,
91-423 Łódź
tel. 42 640 65 61
fax 42 657 82 82
Godziny pracy: pn. - pt. 8:00 - 16:00
ogólne adresy e-mail:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Dyrektor:
- Katarzyna Krakowska - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
z-ca Dyrektora:
- Sławomir Walczak - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Dział administracyjno – organizacyjny:
- Iwona Marosik - samodzielny referent - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - tel. 42 630 90 93
- Paulina Pietrzak - starszy specjalista - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - tel. 42 630 90 92
- Agnieszka Gągorowska - specjalista - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - tel. 42 640 65 61
- Magdalena Librowska - inspektor ochrony danych - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - tel. 44 616 82 25
- Dariusz Chadryś - informatyk - administrator systemów IT
Dział finansowo – księgowy: - tel. 42 630 90 91
- Sławomir Matczak - główny księgowy - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Urszula Świderek - księgowa - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Lidia Lechowska-Ławacz - księgowa -Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
W indywidualnych sprawach dotyczących bezpośrednio konkretnego Parku Krajobrazowego, prosimy kontaktować się z właściwym Oddziałem Zespołu.
Odpowiednie dane teleadresowe znajdują się na podstronach każdego z Parków Krajobrazowych.
PKWŁ powstał 31 grudnia 1996r w celu ochrony niezwykle malowniczej rzeźby strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich ostatecznie ukształtowanej podczas stadiału warciańskiego zlodowacenia środkowopolskiego. Na powierzchni 13767 ha występuje tu nagromadzenie niezliczonej ilości form geomorfologicznych (ostańców denudacyjnych, wąwozów, parowów, etc.) stąd też obszar ten zwany jest często muzeum geomorfologicznym form polodowcowych. Wysokości względne wzgórz sięgają tu 50m. Następnym ważnym powodem dla którego zaczęto chronić ten teren są dobrze zachowane fragmenty naturalnej szaty roślinnej, zwłaszcza leśnej (Las Łagiewnicki z najstarszymi w PKWŁ 200-letnimi dębami, największy w Polsce Środkowej kompleks bukowy Janinów oraz bagienne lasy porastające źródłowe odcinki jeszcze czystych rzek i strumieni z różnorodną florą oraz fauną).
Do wymienionych walorów Parku należy dołączyć wartości kulturowe i historyczne. Należą do nich wczesnośredniowieczne grodzisko w Skoszewach Starych, dworek w Byszewach z końca XVIII wieku związany z postacią Iwaszkiewicza, parki podworskie, XVII-sto wieczny kościół w Niesułkowie, klasztor w Łagiewnikach oraz szereg zabytkowych cmentarzy mocno związanych z historią tego obszaru.
W celu jak najszerszego udostępnienia turystom walorów Parku, wytyczono na jego obszarze szlaki turystyczne piesze i rowerowe. Pozwolą one dotrzeć zainteresowanym osobom do najciekawszych i najbardziej wartościowych miejsc na tym terenie.
- ZPKWŁ
Bibliografia PKWŁ Andrzejczak M., 2005, Udział krajowych gatunków dębów w wybranych fitocenozach dębowych Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ
Andrzejewski H.2005, Doświadczenia w organizacji edukacji przyrodniczej w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. [w:] „Edukacja ekologiczna na obszarach chronionych.” Rożnów 14-16 września 2005 (materiały pokonferencyjne), Zespół Parków Krajobrazowych Pogórza w Tarnowie, s. 49-56
Andrzejewski H., Krakowska K., Świć A., Kurowski J.K., Janiak A., 2002, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich - problemy ochrony krajobrazu naturalnego na granicy Aglomeracji Miejskiej i przy skrzyżowaniu projektowanych autostrad A-1 i A-2., [w:] Kurowski J.K. (red.) Parki Krajobrazowe Polski Środkowej. Przewodnik sesji terenowych. UŁ - Instytut Ekologii i Ochrony Środowiska - Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin. Łódź. s. 133-141
Andrzejewski H., Kurowski J.K., 2001, Charakterystyka fitocenotyczna rezerwatu Las Łagiewnicki, [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 109-122
Andrzejewski H., Kurowski J.K., 2002, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich, [w:] Kurowski J.K. (red.) Parki Krajobrazowe Polski Środkowej. Przewodnik sesji terenowych. UŁ - Instytut Ekologii i Ochrony Środowiska - Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin. Łódź. s. 110-122
Andrzejewski H., Maśliński J., 2010, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich – walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe, [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 9-15
Balcerak M., 2002, Toposekwencja zbiorowisk roślinnych parowu brzezińskiego w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Wydział Biologii i Ochr. Środowiska UŁ, Łódź, s. 91
Bartnik A., Tomaszewski E., 2000, Charakterystyka sieci rzecznej małej zlewni polożonej w strefie krawędziowej Wyżyny Łódzkiej, Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Physica., z. 5, s. 49-66
Bazan H., 1962, Wodopójki (Hydracarina) Wyżyny Łódzkiej, Fragm. Faun. 9, s. 255-273
Bazan-Strzelecka H., 1972, Wodopójki- Hydracarina. Katalog Fauny Polski . 55 PWN. Warszawa, s.100
Bazyluk W., 1976, Karaczany i Modliszki (Blattodea et Mantodea). Katalog Fauny Polski.17. PWN Warszawa, s. 28
Burchard J., Mela S., 1995, Ilościowa i jakościowa charakterystyka wód źródlanych strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej (w Mat. VIII Ogólnopol. Konf. "Chemizm opadów atmosferycznych, wód powierzchownych i podziemnych"), Wyd. UŁ, Łódź., s. 59-61
Chmura A., 1995, Charakterystyka geobotaniczna uroczyska Paprotnia koło Brzezin. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Botaniki UŁ
Cieślak P., 1996, Struktura roślinności torfowiska "Żabieniec" koło Brzezin. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Botaniki Uniwesytetu Łódzkiego
Czerwińska A.I, 1974, Flora i jej analiza geograficzna w oddziałach leśnych 15,16,17,20,24,25,26,27. Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego
Czyżewska K., 1993, Szata roślinna. [W:] Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd. UŁ.
Dądela J., 1982, Flora naczyniowa zachodniej części Lasu Łagiewnickiego. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Botaniki UŁ
Dobosz R., 2010, Sieciarki (Neuroptera), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 41-43
Dubaniewicz H., 1974, Klimat województwa łódzkiego. Acta Geogr.Lodz., s. 39
Dylik J., 1953, O peryglacjalnym charakterze rzeźby środkowej Polski, Acta Geogr. Univ.Lodz.,4
Dylik J., 1971, Województwo ze stolicą bez antenatów. ŁTN, Łódź
Dylikowa A., 1973, Geografia Polski. Krainy geograficzne. Warszawa
Fagasiewicz L., 1976, Materiały do flory Polski w Herbarium Uniwersitatis Lodzensis. Cz. IV. Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., ser. II, 2, s. 25-47
Fenyk A., 2003, Badanie obecności metali ciężkich w osadach dennych rzek Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich metodą pulsowej różnicowej chronowoltamperometrii inwersyjnej. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej UŁ
Gaszyński P., 1996, Ssaki projektowanego Parku Wzniesień Łódzkich. Pr. Magisterska. BUŁ.
Grońska J., 1968, Pareczniki (Chilpoda) Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 14, s. 183-193
Grzybkowska M., 1993, Chironomidae w bentosie i dryfie odcinków rzek o różnej rzędowości w Polsce Środkowej, Acta. Univ. Lodz., Folia zool. (praca hab.), s.6-120
Grzybkowska M., 1994, Impact of human- induced flow pertrubation on the chironomid communities in the first order stream section (Central Poland), 12th Intern. Symp. on Chironomidae, Canberra, Australia, (streszczenie)
Gumiński R., 1948, Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce, Przegl. Meteor. Hydrol., 1
Hachułka M., 2005, Noteworthy Lichenized Ascomycota collected in the Wzniesienia Łódzkie Landscape Park. Biodiverisity in Relation to Vegetation Zones in Europe. K Czyżewska, J. Hereźniak (eds.). University of Łódź Publishig House, Łódź, s. 195-204
Hachułka M., 2007, Porosty naskalne w środowisku przyrodniczym Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. [w:] E. Kępczyńska, J.Kępczyński (red.), Botanika w Polsce - sukcesy, problemy, perspektywy. Streszczenia referatów i plakatów 54 Zjazdu PTB, Szczecin, s. 132
Hachułka M., 2010, Porosty (Lichenes) Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Maszynopis, autoreferat rozprawy doktorskiej, Studium Doktoranckie Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki s. 1-15
Hemka P., 2010, Potrzeby, możliwości i perspektywy edukacji przyrodniczej osób niepełnosprawnych w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich, Studia i materiały CEPL w Rogowie, R. 12. Zeszyt 1 (24) / 2010, s. 138-148
Jadwiszczak A., 1988, Coccinellidae (Coleoptera) Łodzi i okolic. Acta. Univ. Lodz. Folia. zool. anthr. 6, s. 15-23
Jakubowski M., 2001, Widelnica Nemurella picteti Klapalek 1900 w źródliskach górnego odcinka rzeki Mrożycy. Przyroda Polski Środkowej 2001/4, s.19-22
Jakubowski M., 2001, Makrofauna wybranych obszarów źródliskowych rzeki Mrożycy z uwzględnieniem widelnicy Nemurella picteti Klapek, 1900, Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii Uniwersytetu Łódzkiego, s. 64 + tabele i foto
Janik J., 1962, Nicienie (Nematoda) nawozowe Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 9, s. 391-415
Janiszewski T, Glubowski M., 1998, Atlas ptaków lęgowych Łodzi w latach 1994-97. Biul. Faun. Pol. Środ. Łódź, 4, s. 4-10
Janiszewski T, Markowski J., Michalak P., Wojciechowski Z., Hejduk J., 1991, Rzadkie gatunki ptaków stwierdzone w środkowej Polsce. II. Not. Orn. 32, s.117-124
Janiszewski T, Włodarczyk R., 1998, Rzadkie gatunki ptaków obserwowane na terenie Regionu Łódzkiego w roku 1997. Biul. Faun. Pol. Środ. Łódź, 4, s. 3-4
Janiszewski T., 1995, Atlas ptaków lęgowych Łodzi po pierwszym roku badań. "Biul. Faun. Pol. Środ. Łódź,1, s. 19-22 Jankowska K., 1964, Zespoły leśne Lasu Łagiewnickiego. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego
Jankowski J., 1963, Ptaki Łodzi i ich ochrona. Przyr. Pol.10, s.4
Jankowski J., 1963, Ptaki wodne i błotne m. Łodzi. Not. Orn. 4, s. 13-17
Jankowski J., 1967, Materiały do awifauny Łodzi. Acta Orn., 10, s. 238-242
Jankowski J., 1967, Materiały fo awifauny Łodzi. Acta orn. 10, s. 238-243
Jaskuła R., 2009, Chronione gatunki biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich - różnorodność, rozmieszczenie, stopień zagrożenia. manuskrypt
Jaskuła R., Grabowski M., 2003, Nowe stanowiska ośmiu ciekawych gatunków biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) w Polsce, Wiad. Entomol. 22, 1, s. 57-58
Jaskuła R., Kalisiak J., Szczepko K., 2003, Nowe stanowiska kilku rzadkich gatunków biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) w Polsce, Parki nar. Rez. przyr. 22, 2, s. 379-383
Jaskuła R., Kowalczyk J.K., 2002, Chrząszcze z rodziny biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) w parkach krajobrazowych Polski Środkowej. [w:] Kurowski J.k., Witosławski P. (red.) Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych w Polsce. Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, Łódź 2002, s. 141-146
Jaskuła R., Kowalczyk J.K., Loga B., Soszyńska -Maj A., Watała C., 2005, Biegaczowate (Coleoptera:Carabidae) kompleksu leśnego Łagiewniki k. Łodzi ze szczególnym uwzględnieniem rezerwatu "Las Łagiewnicki", Parki nar. Rez. Przyr. 24, 1-4, s.105-115
Jaskuła R., Kowalczyk J.K., Watała C., 2002, Ground beetles (Coleoptera: Carabidae) of Lodz Upland, Central Poland. Baltic J. Coleopterol., 2, 2, s. 117-125
Jaskuła R., Kowalczyk J.K., Watała C., 2002, Chronione gatunki biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) na Wyżynie Łódzkiej, Parki nar. Rez. przyr. 21, 3, s. 311-325
Jaskuła R., Przewoźny M., Melke A., Soszyńska-Maj A., 2010, Chrząszcze (Coleoptera), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź, s. 45-72
Jaskuła R., Ruta R., 2003, Nowe stanowiska siedmiu ciekawych chrząszczy z rodziny biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae) w Polsce, Wiad. Entomol. 21, 4, s. 251-252
Jokiel P., 2002, Woda na zapleczu wielkiego miasta. Możliwości wykorzystania i problemy ochrony zasobów i obiektów wodnych w małej zlewni strefy podmiejskiej Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej
Jokiel P., Maksymiuk Z., 1993, Komentarz do map hydrograficznych w skali 1:50000, Ark. Andrzejów i Głowno. Przedsiębiorstwo "Gepol", Poznań, Główny Geodeta Kraju, Warszawa
Jokiel P., Maksymiuk Z., 2000, Morfologiczne i geologiczne tło obiegu wody w małej zlewni położonej w północnej części Wyżyny Łódzkiej, Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Physica., vol. 5, s. 9-29
Kalisiak J., 1996, Osmoderma lassallei Barraud et Tauzin 1991, nowy dla Polski gatunek w Lesie Łagiewnickim (Coleoptera, Cetonidae). Biul. Ent. Łódź. 6, s. 3-4
Kalisiak J., 1994, Bogusiowe Gnorinusy. Biul. entomol. Łódź. 2, s. 3-5
Kamińska M., 1978, Rozmieszczenie i występowanie chruścików (Trichoptera) na terenie Łagiewnik. Pr. Magisterska. BUŁ.
Kamiński J., 1989, Wpływ holoceńskich procesów eolicznych na kształtowanie dna doliny Moszczenicy. Acta Geogr. Lodz., s. 59
Kamiński J., 1993, Późnoplejstoceńska i holoceńska transformacja doliny Moszczenicy, Acta. Geogr. Lodz., 64
Kamiński J., 1993, Późnoplejstoceńska i holoceńska transformacja doliny Moszczenicy jako rezultat zmian środowiska naturalnego oraz działalności człowieka, Acta Geogr. Lodz., 64
Kapica B., 1959, Fauna pijawek (Hirudinea) okolic Łodzi. Pr. Magisterska. BUŁ.
Karpik E., 1976, Flora i roślinność łąk i źródlisk lewobrzeżnych dopływów Mrożycy, Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki UŁ
Kittel W., 1970, Widelnice (Plecoptera) rzeki Mrogi. Zesz. Nauk. UŁ. 40, s. 71-81
Klajnert Z., Wasiak G., 1989, Glacifluwialna geneza wysokich poziomów terasowych w dolinie górnej Rawki między Kochanowem, a Rawa Mazowiecką, Acta Geogr. Lodz., 59
Klatkowa H., 1972, Paleografia Wyżyny Łódzkiej i obszarów sąsiednich podczas zlodowacenia warciańskiego. Acta Geogr. Lodz., 28
Klatkowa H., 1981, Budowa geologiczna. Rzeźba powierzchni.[W:] Województwo miejskie łódzkie. Wyd. UŁ, Łódź.
Klatkowa H., 1965, Niecki i doliny denudacyjne w okolicach Łodzi. Acta Geogr. Lodz., 19
Kłysik K., 1993, Główne cechy klimatu. [W:] Pączka S. (red.) Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd. UŁ, Łódź, s. 109-135
Kondracki J., 1978, Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa, s. 1-463
Koszewska M., 1976, Łąki doliny Mrożycy - seria na glebach mineralnych. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego
Kośmider B., 1998, Porosty (Asomycotina lichenisati) wschodniej części Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Katedra Algologii i Mykologii, Uniwersytetu Łódzkiego, maszynopis pracy magisterskiej, s. 144
Kotarski M., 2004, Badanie obecności metali ciężkich w wodach powierzchniowych Lasu Łagiewnickiego metodą pulsowej różnicowej chronowoltamperometrii inwersyjnej. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej UŁ, Łódź, s. 99
Koter M., 1974, Środowisko przyrodnicze obszaru obecnej Łodzi jako podłoże osadnictwa w okresie przedprzemysłowym. Rada naukowa przy Prezydencie Miasta Łodzi. s. 85
Kowalczyk J.K., 1988, Żądłówki (Hymenoptera , Aculeata) Wyżyny Łódzkiej część II - okolice Łodzi. Acta Univ. Lodz., Folia zool. et anthr. 6, s. 57-71
Kowalczyk J.K., 1994, Żądłówki (Hymenoptera , Aculeata) Lasu Łagiewniki w Łodzi, Acta Univ. Lodz., Folia zool. 2, s. 65-91
Kowalczyk J.K., 1995, Nowe oraz interesujące gatunki Chrysididae (Hymenoptera) w środkowej Polsce, Wiad, Ent. 14, s.159-164
Kowalczyk J.K., Kurzac T., Pawlikowski T., 2009, Stan poznania pszczół (Hymenoptera, Apoidea, Apiformes) Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, Parki nar. Rez. Przyr. 28(4), s. 41-55
Kowalczyk J.K., Kurzac T., Soszyński B., 2009, Nowe stanowiska interesujących gatunków żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) w regionie łódzkim, Parki nar. Rez. Przyr. 28(2), s.127-134
Kowalczyk J.K., Majecki J., (w druku), Stan poznania i wstepna charakterystyka bezkręgowców projektowanego Parku Wzniesień Łódzkich, Acta Univ. Lodz. Folia sozol.
Kowalczyk J.K., Majecki J., Soszyński B., Śliwiński Z., 1998, Świat zwierzęcy. Fauna bezkręgowców. [W:] Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich., EKO-WYNIK Łódź, s. 81-88
Kowalczyk J.K., Soszyński B., Majecki J., Grzybkowska M., 2002, Owady specjalnej troski i potrzeba ich ochrony w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. Maszynopis, s. 1-6 + tab. Poster w ramach konferencji "Parki Krajobrazowe w Polsce. 25 lat funkcjonowania.
Kowalczyk J.K., Soszyński B., Majecki J., Grzybkowska M., 2002, Propozycja kompleksowej metody waloryzacji fauny w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. [w:] Kurowski J.k., Witosławski P. (red.) Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych w Polsce. Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, Łódź 2002, s. 134-140
Kowalczyk J.K., Watała C., 1986, Interesujące gatunki biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae) na Wyżynie Łódzkiej. Prz. Zool.30, s. 413-415
Kowalczyk J.K., Watała C., 1987, Interesujące gatunki Żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) na Wyżynie Łódzkiej. Prz. Zool.31, s. 59-62
Kowalczyk J.K., Watała C., 1988, Interesujące majkowate (coleoptera, Meloidae) na Wyżynie Łódzkiej. Prz. Zool.32, s. 397-400
Kowalczyk J.K., Watała C., 1988, Interesujące chrząszcze (Insecta, Coleoptera) na Wyżynie Łódzkiej. Prz. Zool 32, s. 543-546
Kowalczyk J.K., Watała C., 1991, Interesujące muchówki (Diptera, Syrphidae, Conopidae) Łodzi i okolic. Prz. Zool.35, s. 295-297
Koziejowa U., 1963, Denudacja stoków w rocznym cyklu klimatycznym. [W:] Materiały do poznania współczesnych procesów morfogenetycznych. Acta Geogr. Lodz., 16
Koziejowa U., 1985, Park krajobrazowy rejonu Górnej Moszczenicy, BPiPRŁ, Łódź, s. 1-78
Kozłowska J., 1960, Z badań nad nicieniami płazów Polski ze szczególnym uwzględnieniem okolic Łodzi. Acta Parasit. Pol. 8, 13
Kozłowska J., 1962, Przywry (Trematoda) płazów Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 10, s. 99-114
Kozłowska J., 1962, Wolnożyjące nicienie wodne (Nematoda aquatisca) Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 9, s. 192-305
Krajewski S., 1969, Występowanie wioślaka Sigara longipalpis (J. Sahl. B) (Heteroptera, Corixidae) w zbiornikach wodnych na terenie m. Łodzi. Zesz. Nauk, UŁ, Nauk mat-przyr. 33, s. 31-35
Krakowska K., 2001, Głazy narzutowe w krajobrazie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Przyroda Polski Środkowej 2001/4, s. 27-29
Krakowska K., Wojtyczka P., 2004, Stanowisko Dokumentacyjne w Niesułkowie Kolonii. Wędrownik 48, 1, s. 51
Kruk J., 1983, Zarys rozwoju rolnictwa neolitycznego w środowisku dorzecza górnej Wisły. Człowiek i środowisko w pradziejach. WNT, Warszawa.
Krysiak I., Palaczyk A., Wanat D., 2010, Empidoidea (Diptera: Brachycera), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 159-163
Krzemiński T., 1987, Geneza środowiska abiotycznego środkowej Polski. Kierunki kształtowania krajobrazu. Stud. Reg. Piotrków, 9-10 (14-15)
Krzemiński T., Papińska E., 1993, Ukształtowanie powierzchni i geneza rzeźby. [w:] S.Pączka (red.), Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź, s. 20-62
Krzewicka B., Hachułka M., 2008, New and interesting records of freshwater Verrucaria from Central Poland. Acta Mycol. 43, 1, s. 91-98
Kucharska A., 2004, Monitoring wybranych parametów fizykochemicznych wód Lasu Łagiewnickiego ze szczególnym uwzględnieniem nutrientów. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej UŁ, Łódź, s. 125
Kucharski L., Filipiak E., 1997, Roślinność porastająca obszary źródliskowe na obszarze środkowej Polski, Mat. Konf. "Źródła Polski - stan badań, monitoring i ochrona". WSP, Olsztyn, s. 27
Kurowski J. K. (red.), 1998, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich. Monografia. WFOŚiGW w Łodzi, Eko-Wynik, Łódź, s. 183
Kurowski J.K., 1986, Wstępna dokumentacja przyrodnicza projektowanego Parku Krajobrazowego Krawędzi Wzniesień Łódzkich. Maszynopis, Instytut Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1-64
Kurowski J.K., 1994, Dokumentacja projektowa Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich województwie łódzkim i skierniewickim. Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, s. 1-132
Kurowski J.K., 1994, Dokumentacja projektowa rezerwatu leśnego Parowy Janinowskie w województwie skierniewickim. Maszynopis. Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1-20
Kurowski J.K., 1995, Aktualne problemy ochrony szaty roślinnej i krajobrazu w regionie łódzkim. Spraw. Łódź. TN, 49, s. 353-367
Kurowski J.K., Andrzejewski H., 1993, Studium florystyczno-fitosocjologiczne rezerwatu "Struga Dobieszkowska", Maszynopis, Wojewódzki Konserwator Przyrody, Łódź, s. 1-23
Kurowski J.K., Andrzejewski H., 1993, Komentarz do map roślinności Lasu Łagiewnickiego. Maszynopis, Urząd Miasta Łodzi, s. 1-13
Kurowski J.K., Andrzejewski H., 1995, Dokumentacja projektowa zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Górna Mrożyca". Maszynopis, Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego
Kurowski J.K., Andrzejewski H., 1999, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich. Murator, Informator Indywidualnego Inwestora 5(5), s. 11-14
Kurowski J.K., Andrzejewski H., 2001, Ścieżka botaniczno-leśna w Lesie Łagiewnickim. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 133-138
Kurowski J.K., Andrzejewski H., Filipiak E., Mamiński M., 1996, Rezerwaty regionu łódzkiego. ZO LOP, EKO-WYNIK, Łódź, s. 1-75
Kurowski J.K., Andrzejewski H., Witosławski P., Mamiński M., 2001, Mapa roślinności rzeczywistej Lasu Łagiewnickiego. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 97-109, tab. IV-XXI
Kurowski J.K., Maminski M., 1986, Projekt utworzenia rezerwatu leśnego "Dobieszków" w województwie łódzkim. Maszynopis, Zakład Geobotaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1-20
Kurowski J.K., Mamiński M., Andrzejewski H., 1988, Dokumentacja projektowa rezerwatu "Las Łagiewnicki". Maszynopis, Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1-14
Kurowski J.K., Witosławski P. (red.), 2009, Zielone skarby Łodzi – relikty naturalnej przyrody miasta. Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Łodzi, Katedra Geobotaniki Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 3-142
Kwiatkowski M., 1996, Ptaki Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Pr. Magisterska. BUŁ.
Laskowski S., 1993, Pokrywa glebowa. [W:] Pączka S. (red). Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd. UŁ, Łódź, s. 135-160
Lencewicz S., 1927, Dyluwium i morfologia środkowego Powiśla. Prace Państw. Inst. Geol., 2,2
Lenoch M., 1976, Łąki doliny Mrożycy - seria na glebach organicznych. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego.
Leszka E., 2003, Ślimaki słodkowodne zbiorników wodnych obrzeża rezerwatu "Struga Dobieszkowska". Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii UŁ
Ławrynowicz M., Kałucka I., Sumorok B., 2001, Macromycetes of oak forests in the Łagiewnicki Forest (central Poland) - monitoring - studies. Acta Mycologica, 36, 2, s. 303-326
Łuczak M., 1995, Struktura przestrzenna roślinności uroczyska Paprotnia koło Brzezin. Maszynopis pracy magisterskiej, Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego.
Majecka K., Majecki J., 2010, Chruściki (Trichoptera), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź, s. 95-101
Makowska M., 1993, Drobne ssaki Łodzi i okolic na podstawie analizy resztek pokarmowych sowy płomykówki (Tyto alba) i uszatki (Asio otus). Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców Uniwersytetu Łódzkiego
Maksymiuk Z., Mela S., 1995, Źródła Polski Środkowej, Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Physica., z. 5, s. 67-81
Mamiński M., 1976, Dąbrowa świetlista i jej postaci degeneracyjne w uroczyskach Tadzin i Szymaniszki pod Brzezinami. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Instytut Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1-45
Marciniak B., (w druku), Koszówki (Psychidae, Lepidoptera) Wyżyny Łódzkiej. Acta Univ. Lodz. Folia sozol.
Marciniak B., Pabis K., Michalski M., 2010, Motyle (Lepidoptera), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź, s. 73-94
Markowski J, Kurowski K., Wojciechowski Z., Kowalczyk J., Andrzejewski H., Śliwiński Z., Jędrasiak D., 1993, Las Łagiewnicki i jego przyroda. Fundacja "Człowiek i Środowisko", Łódź, s.23
Markowski J., Hejduk J., 1996, Rzadkie gatunki ssaków środkowej Polski (Wyżyny Łódzkiej). Sprawozdanie z czynności i posiedzeń naukowych, 50, s. 262-281, ŁTN. Łódź
Markowski J., Hejduk J., (w druku), Ssaki Polski Środkowej - stopień poznania. Acta Univ. Lodz., Folia sozol
Markowski J., Wojciechowski Z., 1990, Rzadkie gatunki ptaków stwierdzone w środkowej Polsce. Not. Orn. 25, s. 15-24.
Markowski J., Wojciechowski Z., Markowska M., Janiszewski T., (w druku), Stan poznania awifauny Wyżyny Łódzkiej. Acta Univ. Lodz. Folia sozol.
Maruszczak H., 1973, Erozja wąwozowa we wschodniej części pasa wyżyn południowo-polskich. Zesz. Probl.. Post. Nauk. Roln., 151
Maruszczak H., 1988, Zmiany środowiska przyrodniczego w kraju w czasach historycznych [W:] Przemiany środowiska geograficznego Polski. Ossolineum, Wrocław.
Matuszkiewicz J.M., 1993, Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Prace Geogr. 158, s. 1-75
Meusel H., Jager E., Weinert E., 1978, Vergleichende Chorologie der Zentraleuropaischen Flora. Karten. Bd. 1,2. Verlag Gustav Fischer, Jena
Molenda J., 2002, Landscape parks in Central Poland., European Spatial Research and Policy, 9, s. 107-114
Moniewski P., 1997, Źródła strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej, Acta Univ. Lodz., nr 2, s. 153-169
Moniewski P., 2003, Źródła okolic Łodzi - problemy ich zagrożenia i ochrony, Przegląd Goelogiczny, vol. 51, nr 11, s. 967
Moniewski P., 2004, Źródła okolic Łodzi. Acta Geographica Lodziensia 87, ŁTN, s. 140
Moszowicz J., 1960, Conspectus florae lodziensis. Cz.I. Rosliny naczyniowe. Pr. Wydz. Mat.-Przyr. Łódź. TN, 69, s. 1-375
Moszowicz J., 1978, Conspectus florae Poloniae Medianae. Wyd. UŁ, Łódź, s. 1-396
Niesiołowski S., 1971, Biologia meszki Eusimulium costatum (Friederchs) (Simuliidae, Diptera), Pol. pism. ent. 41, s. 161-168
Ojrzyńska G., 2001, Miejsce Lasu Łagiewnickiego w systemie zieleni Łodzi. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 9-13
Olaczek R., 1974, Materiały do flory Polski Środkowej, Zesz. Nauk. Uniw. Łódz, ser II, 54, s. 27-39
Olaczek R., 1963, Niektóre rzadkie lub nowe gatunki roślin dla flory województwa łódzkiego. Zesz. Nauk. Uniw. Łódź., ser. II, 14, s. 73-79
Olaczek R., 1971, Przewodnik po województwie łódzkim. Nasza Przyroda. LOP, Warszawa:, s. 1-223
Olaczek R., 1981, Zbiorowiska roślinne. [W:] Województwo miejskie łódzkie. Wyd. UŁ, Łódź.
Olaczek R., 1985/86, Projekt ekologicznego systemu obszarów chronionych w środkowej Polsce. Stud. Reg. 9/10, s. 25-44
Olszewski K., 1977, Widłonogi (Copepoda) niektórych zbiorników wodnych Łodzi. Przeg. zool. 21, s. 31-34
Otocki T., 1996, Struktura przestrzenna drzewostanów i waloryzacja geobotaniczna projektowanego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Nad Łagiewniczanką" w Łodzi. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego.
Otocki T., 2002, Rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych na wododziałach w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. [w:] Kurowski J.k., Witosławski P. (red.) Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych w Polsce. Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, Łódź 2002, s. 130-133
Otocki T., 2002, Zróżnicowanie krajobrazów roślinnych w strefie krawędziowej Wzniesień Łódzkich. Maszynopis Pr. Doktorskiej, Uniwersytet Łódzki, Kat. Geobotaniki i Ekologii Roślin, Łódź, s. 89+ryciny
Patzer J.E., Gerards H., 1929, Przyczynki do geografii roślin okolic Łodzi. Czas. Przyr.,3, 7-8: s. 269-270.
Penczak T., 1968, Ichtiofauna rzek Wyżyny Łódzkiej i terenów przyległych.Cz. Ia. Hydrografia i rybostan Bzury i dopływów. Acta Hydrobiol. 10: s. 471-479.
Pietrzak A., 1973, Zmiany zalesienia terytorium województwa łódzkiego od okresu porozbiorowego do czasów obecnych. Reg. Łódzki, t.3.
Plewka T., 1995, Bombus semenoviellus Skor.-nowy dla Polski gatunek trzmiela. Materiały zjazdu. 42 Zjazd PTE. Poznań, 8-10 września 1995: s. 37-38.
Płóciennik M., Klukowska M., 2010, Ochotkowate (Diptera: Chironomidae), [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 139-145
Porański P., 2000, Źródła zlewni Strugi Dobieszkowskiej (Młynówki). Maszynopis pr. mag., Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej UŁ
Poros M., 2002, Potencjał turystyczny Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Maszynopis Pr. Magisterskiej, UŁ., Wydział Nauk Geograficznych. s. 3-97
Pucek Z., Raczynski J., 1983, Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN. Warszawa, s. 188
Romaniszyn W., 1961, Asilidae (Diptera) Wyżyny Łódzkiej i terenów przyległych. Zesz. Nauk. UŁ Ser II, 10, s. 157-172
Romaniszyn W., 1961, Asilidae (Diptera) z Wyżyny Łódzkiej i terenów przyległych. Zesz. Nauk. UŁ, 2(10), s. 157-173
Rosiak M., 2010, Znaczenie oceny stanu ekologicznego wód dla osiągnięcia celów środowiskowych według założeń Ramowej Dyrektywy Wodnej: analiza struktury taksonomicznej zespołów fauny dennej rzeki Kamiennej. Praca magisterska, Uniwersytet Łódzki, Katedra Zoologii Bezkregowców i Hydrobiologii, Łódź, s.78
Rozensztrauch K., 2010, Skuteczność parku krajobrazowego jako formy ochrony przyrody na przykładzie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Gospodarki Regionalnej i Środowiska UŁ, s. 121
Różniecka G., 1974, Stosunki fitosocjologiczne oddziałów leśnych15, 16, 17, 20, 24, 25, 26, 27 Lasu Łagiewnickiego. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Zakład Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego.
Różycka L, 1977, Cykl życiowy widelnicy Nemorella picteti na terenie miejscowości Krzywie k. Łagiewnik. Praca Magist. Zakład Zoologii Ogólnej UŁ, s.39
Ruszkiewicz B., 1977, Fauna pijawek (Hirudinea) stumieni Lasu Łagiewnickiego. Praca magisterska. BUŁ.
Rutowicz H., Sowa R., 1976, Buczyna uroczyska Janinów koło Brzezin. Zesz. Nauk. Uniw. Łódź., ser.II, 14, s. 3-34
Sakwa S., 1962, Tipulidae (Diptera) Wyżyny Łódzkiej. Fragm Faunist. 9, s. 307-329
Seweryn L., 2002, Badanie obecności metali ciężkich w wodach Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich metodą pulsowej różnicowej chronowoltamperometrii inwersyjnej. Maszynopis pracy mag., Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej UŁ, Łódź, s. 115
Siciński J.T., 2001, Historia Lasu Łagiewnickiego. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 15-21
Skrzydlak A., 2001, Brioflora Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. M-pis pracy magisterskiej, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, s. 77
Skrzydlak E., 2007, Waloryzacja geobotaniczna rezerwatu Parowy Janinowskie w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, s. 75
Sobajda D., 2003, Opracowanie terenowych zajęć lekcyjnych z chemii na temat "Oznaczanie wybranych parametrów fizyko-chemicznych i ocena czystości wody w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich". Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej UŁ
Soszyński B., 1995, Scenopinus niger (De Geer, 1776) (Scenopidae, Diptera) z Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Biuletyn Entomologiczny, Łódź, 2 (3):1.
Soszyński B, 1995, Coenomyia ferruginea (Scopoli, 1763) (Coenomyiidae, Dipetra) w Lesie Łagiewnickim w Łodzi Biul, Ent. Łódź.5:2.
Soszyński B., 1981, Geneza Syrphidae (Diptera) Wyżyny Łódzkiej na tle fauny Polski, z uwzględnieniem zespołów tych muchówek w badanych środowiskach. Pr. Doktorska.Biblioteka Mi IŻ PAN Warszawa.
Soszyński B., 1985, Spostrzeżenia fenologiczne nad Syrphidae (Diptera) Wyżyny Łódzkiej. XXXVIII Zjazd PTE (streszczenia referatów).Wiad. Ent. 6: s. 72-74
Soszyński B., 1995, Scenopinus niger (De Geer, 1776) (Scenopidae, Diptera) z Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Biul. Ent. Łódź.2: 1
Soszyński B., 1997, Bzygowate (Syrphidae, Diptera) Lasu Łagiewnickiego. Dipteron 13.
Soszyński B., Soszyńska-Maj A., Kowalczyk J. K., 2010, Bzygowate (Diptera: Syrphidae). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 147-158
Soszyński B., Soszyńska-Maj A., Palaczyk A., Kowalczyk J. K., Bystrowski C., Durska E., Woźnica A., 2010, Wybrane rodziny muchówek (Diptera) za wyjątkiem Limoniidae, Pediciidae, Chironomidae, Empidoidea i Syrphidae. [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 165-185
Soszyńska-Maj A., 2010, Wojsiłki (Mecoptera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 125-127
Soszyńska-Maj A., Hikisz J., Jaskuła R., 2010, Skorki (Dermaptera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 37-39
Sowa H., 1959, Fauna pijawek w zbiornikach wodnych okolic miasta Łodzi. Pr. Magisterska. BUŁ.
Sowa R., 1965, Niektóre nowe i rzadkie rośliny synantropijne na terenie Łodzi. Cz II. Zesz. Nauk. Uniw Łódz., ser. II, 18, s. 95-111
Stankowski W., 1996, Wstęp do geologii kenozoiku. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
Starkel L., 1977, Paleogeografia holocenu. Warszawa, PWN.
Stopczyński M., 1998, Materiały do znajomości batrachofauny Łodzi ze szczególnym uwzględnieniem Lasu Łagiewnickiego i terenów przyległych. Pr. Magisterska. BUŁ.
Stopczyński M., 2002, Pomóżmy naszym łąkom. PTOP "Salamandra. Biuletyn, I-II/2002 (16), s. 16-17
Stopczyński M., 2003, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich. [w:] Raport o stanie środowiska w województwie łodzkim w 2002 roku. (praca zbiorowa). Woj. Inspket. Ochrony Środ. w Łodzi, Wydz. Środ. i Roln. ŁUW, WFOŚiGW w Łodzi. Łódź, s. 177-180
Suskiewicz B., Śliwiński Z., Tranda E., Wojciechowski Z., 1981, Fauna. [W:] Województwo Łódzkie Miejskie. Monografia regionalna. Zarys dziejów, obraz współczesny, perspektywy rozwoju. Wyd. UŁ. Łódź: s. 65-73
Szafer W., 1972, Szata roślinna Polski niżowej. [W:] Szafer W.,Zarzecki K. (red). Szata roślinna Polski. T.2. PWN, Warszawa: s. 17-188
Szczepko K., Wiśniowski B., 2010, Żądłówki (Hymenoptera: Aculeata). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 103-124
Szujecki A., 1983, Ekologia owadów leśnych. PWN, Warszawa: s. 1-603
Szulc W., 1962, Przywry (Trematoda) płazów Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 10:s. 110-114
Szulc W., 1966, Szpeciele (Eriophyidae) z Wyżyny Łódzkiej. Zesz. Nauk. UŁ Ser.II, 21: s. 27-55.
Szweda-Lewandowski A., 1997, Inwentaryzacja gatunków mrówek (Formicidea) na terenie Lasu Łagiewnickiego. Pr. Magisterska. BUŁ.
Szymanowska Z., 1965, Puszcza Łódzka. [W:] Dzieje lasów, leśnictwa i drzewnictwa w Polsce. Warszawa.
Śliwinski Z., 1995, Sówki (Noctuidae, Lepidoptera) Wyżyny Łódzkiej. Biul. Ent. Łódź. 4, s. 1-6
Śliwiński Z., 1958, Przyczynek do znajomości występowania chrząszczy z rodziny Dermestidae (Coleoptera) w okolicach Łodzi. Pol. Pismo Ent, 27: s. 109-113
Śliwiński Z., 1960, Tineidae (Lepidoptera) Wyżyny Łódzkiej. Pol. Pismo Ent. 30: s. 443-459
Śliwiński Z., 1995, Miernikowce (Geometridae-Lepidoptera) Wyzyny Łódzkiej. Biul. Ent. Łódź. 6: s. 3-6
Śliwiński Z., 1995, Wykaz motyli Wyżyny Łódzkiej. Biul. Ent. Łódź 8, s. 2-6.
Śliwiński Z., 1996, Motyle dzienne (Lepidoptera: Papilionoidea i Hesperioidea) Wyżyny Łódzkiej. Biul. Ent. Łódź 2, s. 1-4
Śliwiński Z., 1996, Motyle Wyżyny Łódzkiej. Biul. Ent. Łódź 5, s. 1-4.
Taczanowski W., 1882, Ptaki krajowe. T.1. Czas, Kraków.
Tokarska-Szysz M., 1977, Widelnice (Plecoptera) stumieni Lasu Łagiewnickiego. Praca Magist. Zakład Zoologii Ogólnej UŁ, s.39
Tomalski P., 2003, Odczyn i przewodność elektrolityczna właściwa wód rzecznych strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich i ich zmienność sezonowa Przegląd Geologiczny, vol. 51, nr 11, s. 957
Tomaszewski C., 1962, Chruściki (Trichoptera) Wyżyny Łódzkiej. Fragm. Faun. 9, s. 331-353
Tończyk G., 2010, Pluskwiaki wodne (Hemiptera: Heteroptera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 31-36
Tończyk G., 2010, Widelnice (Plecoptera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 27-30
Tończyk G., Soszyńska-Maj A, Jażdżewska T., Klasa A., Jaskuła R., 2010, Materiały do znajomości owadów Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Jętki (Ephemeroptera), prostoskrzydłe (Orthoptera), pluskwiaki (Hemiptera), wielkoskrzydłe (Megaloptera), gryzki (Psocoptera) i błonkówki (Hymenoptera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 187-195
Tończyk G., Stankiewicz S., 2010, Ważki (Odonata). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź. s. 17-26
Trampler T. i in., 1990, Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa, s. 1-333
Tranda E. Markowski J., Śliwiński Z., Wojciechowski Z., 1983, Fauna Łodzi dawniej i dziś. Kosmos", 32: s. 67-90
Turkowska K., 1988, Rozwój dolin rzecznych na Wyżynie Łódzkiej w późnym czwartorzędzie. Acta Geogr. Lodz., 57.
Twardowska A., 1958, Stan znajomości kręgowców województwa łódzkiego. Pr. Magisterska. BUł.
Twardy J., 1990, Przebieg spłukiwania w okolicach Boginii koło Łodzi, w cyklu rocznym. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr.,12.
Twardy J., 1995, Dynamika denudacji holoceńskiej w strefie krawędziowej Wyżyny Łódzkiej. Acta Geogr. Lodz., 69.
Twardy J., 1996, Wyniki badań tempa denudacji agrotechnicznej stoków użytkowanych rolniczo na przykładzie strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej. [W:] Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe "Ochrona agrosystemów zagrożonych erozją". Puławy, 11-13 września 1996
Twardy J., 1996, Wpływ antropopresji na rozwój w strefie krawędziowej Wyżyny Łódzkiej. [W:] Sympozjum. "Funkcjonowanie geosystemów dolinnych w warunkach zmian klimatu i narastania antropopresji późnego glacjału i holocenu". Wydz. Nauk o Ziemi US, Sosnowiec.28-29.03.1996.
Twardy J., 2008, Kluczowy profil holoceński z torfowiska Żabieniec (Wzniesienia Łódzkie). [w:] Kostrzewski A., (red.): V Seminarium: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Poznań. s. 132-133
Urbaniak P., Dałkowski R., 2002, Fizyko-chemiczna charakterystyka wód Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Rzeka Moszczenica i jej dopływy. [w:] Kurowski J.k., Witosławski P. (red.) Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych w Polsce. Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, Łódź 2002, s. 194-198
Urbaniak P., Dałkowski R., 2003, Chemizm cieków Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Przegląd Geologiczny, vol. 51, nr 11: 975
Urbaniak P., Dałkowski R., Hekner A., 2001, Fizykochemiczne badania wód powierzchniowych Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Przyroda Polski Środkowej 2001/4: s. 10-15
Waga J., 1847-1848, Flora polska-Flora Polonica. T. 1-3, Warszawa.
Waliszewska A., 2001, Monografia Gminy Nowosolna. Maszynopis pracy licencj., Katedra Gops. Przestrz. i Plan. Przestrz. UŁ
Warcholińska A.U., 1974, Niektóre nowe lub rzadkie gatunki we florze segetalnej Równiny Piotrkowskiej. Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., ser. II, 54:s. 109-121
Warcholińska A.U., 1976, Nowe stanowiska niektórych interesujących gatunków segetalnych w środkowej Polsce. Fragm. Flor. Geobot., 22 (3), s. 263-273
Warcholińska A.U., 1981, Flora segetalna Wzniesień Łódzkich. Acta Univ. Lodz., Folia Bot.,1, s. 133-170
Warcholińska A.U., 1982, Materiały do flory segetalnej środkowej Polski. Cz. I. Spraw. Łódz. TN, 36 (2), s. 1-7
Warcholińska A.U., 1987, Rozmieszczenie niektórych rzadkich i interesujących gatunków chwastów polnych w środkowej Polsce. Acta Univ. Lodz. Folia Bot., 5, s. 165-188
Warcholińska A.U., 1990, Klasyfikacja numeryczna zbiorowisk segetalnych Wzniesień Łódzkich. Wyd. UŁ, Łódź s. 1-212
Warcholińska A.U., 1990, Nowe stanowiska gatunków roślin segetalnych Wzniesień Łódzkich. Cz. I. Acta Univ. Lodz., Folia Bot., 7, s. 47-92
Warcholińska A.U., 1991, Właściwości i współczesne przemiany flory segetalnej Wzniesień Łódzkich na tle wybranych flor segetalnych środkowej Polski. Fragm. Flor. Geobot. 36 (2), s. 459-497
Warcholińska A.U., 1993, Chwasty polne Wzniesień Łódzkich. Atlas rozmieszczenia. Wyd. UŁ, Łódź, s. 5-413.
Warcholińska A.U., 1996, Flora i roślinność segetalna projektowanego parku krajobrazowego Wzniesienia Łódzkie
Ochrona Przyrody 53: s. 131-145
Warcholińska A.U., 1986-1987, Distribution of Avena fatua L. in Central Poland. Fragm. Flor. Geobot., 31-32 (1-2), s. 9-14
Warcholińska A.U., 1986-1987, Rozmieszczenie niektórych ustępujących chwastów polnych w środkowej Polsce. Fragm, Flor. Geobot.,31-32 (1-2), s. 15-43
Warcholińska A.U., 1986-1987, Lista zagrożonych gatunków roślin segetalnych środkowej Polski. Fragm. Flor. Geobot., 31-32 (1-2), s. 225-231
Warcholińska A.U., Siciński J. T., 1976, Z badań nad występowaniem i rozmieszczeniem Anthoxanthum aristatum Boiss. w środkowej Polsce. Fragm. Flor. Geobot., 22 (4), s. 409-413
Wiedeńska J., 2010, Sygaczowate (Limoniidae) i kreślowate (Pediciidae) (Diptera: Nematocera). [w:] Jaskuła R., Tończyk G. (red.) Owady Insecta Park Krajobrazowego Wzniesień Łódzkiego, Łódź, s. 129-137
Wiśniewski J., 1972, Chwasty polne woj. łódzkiego. Cz. I. Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., ser II, 51, s. 93-103
Wiśniewski J., 1976, Chwasty polne pólnocnych obszarów województwa łódzkiego. Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., ser II, 2, s. 49-58
Witosławski P., 1993, Wpływ urbanizacji na ekologiczne zróżnicowanie flory roślin naczyniowych Łodzi. Maszynopis Pr. Doktorskiej. Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego.
Witosławski P., 2006, Atlas of distribution od vascular plants in Łódź. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 386
Witosławski P., Andrzejewski H., Kurowski J. K., 2000, Flora naczyniowa rezerwatu Las Łagiewnicki w Łodzi. Acta Universitatis Lodź. Folia bot., 14, s. 5-24
Witosławski P., Andrzejewski H., Kurowski J.K., 2001, Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych Lasu Łagiewnickiego. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 23-96
Witosławski P., Andrzejewski H., Kurowski J.K., 2006, Ginące z zagrożone gatunki roślin naczyniowch Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Przyr. Pol. Środ. 9, s. 4-12
Włodarczyk J., 1964, Gryzki (Psocoptera) Wyżyny Łódzkiej i terenów przyległych. Fragm. Faun. 11, s. 143-159
Wojciechowski Z., 1971, Obserwacje nad ptakami drapieżnymi Lasu Łagiewnickiego koło Łodzi. Not. Orn.12, s. 37-63
Wojtas F., 1970, Fauna regionu łódzkiego w świetle badań Uniwersytetu Łódzkiego.[W:] Łódź i Ziemia Łódzka w badaniach Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1945-1970, s. 83-90
Wróbel J., 1994, Zasady sporządzania operatu ochrony ekosystemów lądowych: leśnych i nielesnych. [W:] Plany ochrony parków narodowych (praca zbiorowa). Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Warszawa, s. 70-112
Wrzos D., 2001, Drzewostany Lasu Łagiewnickiego. [w:] Kurowski J.K. (red.) Szata roślinna Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Urząd Miasta Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001, s. 123-132
Zając A., 1979, Pochodzenie archeofitów występujących w Polsce. Wyd. UJ, Kraków, s. 1-213
Zarzycki K., 1984, Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. PAN, Kraków, s. 1-45
Zasada T., 2005, Struktura i zasobność stanowiska jodły pospolitej Abies alba Mill. we wschodniej części Lasu Łagiewnickiego w Łodzi. Maszynopis Pr. Magisterskiej, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ
Zieliński P., Hejduk J., 1995, Atlas herpetofauny Regionu Łódzkiego - wyniki wstępne. Biul. Faun. Pol. Środ. Łódź. 1, s. 4-18
Zieliński P., Hejduk J., 1996, Herpetologiczne obserwacje z Polski środkowej. Acta Univ. Lodz. Folia sozol.
Zieliński P., Hejduk J., 1996, Płazy i gady Polski środkowej - co wiemy po dwóch latach gromdzenia obserwacji. Biul. Fauny. Pol. Środ. Łódź. 3, s. 13-28
Zieliński P., Hejduk J., 1997, Płazy i gady Polski środkowej - dane z lat 1980-1996.
Biul. Fauny. Pol. Środ. Łódź. 3, s. 12-28
Zieliński P., Hejduk J., 1998, Płazy i gady Polski środkowej - dane z lat 1980-1996. Biul. Fauny. Pol. Środ. Łódź. 4, s. 18-34
Ziemnicki S., 1959, Znaczenie skarpy w terenie erozyjnym. Rocz. Nauk Roln.,ser. F, 75,4.
Zięba G., Kostrzewa J, Przybylski M., Kruk A., 2002, Ichtiofauna parków krajobrazowych województwa łódzkiego. [w:] Kurowski J.k., Witosławski P. (red.) Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych w Polsce. Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin UŁ, Łódź 2002, s. 152-157
Ziułkiewicz M., 2001, Azotany w wodach źródlanych Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Przyroda Polski Środkowej 2001/4, s. 16-18
Ziułkiewicz M., 2003, Przeobrażenia jakości wód źródlanych w rezerwacie "Struga Dobieszkowska". Przegląd geologiczny, vol. 51, nr 11, s. 965
Ziułkiewicz M., Hereźniak J., Hereźniak-Ciotowa U., Burchard J., 1988, Dokumentacja projektowa zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Rochna". Maszynopis, Łódź
Ziułkiewicz M., Żelazna-Wieczorek J., 2003, Abiotyczne uwarunkowania typów siedliskowych zbiorowisk glonów w źródłach strefy podmiejskiej Łodzi. Przegląd geologiczny, vol. 51, nr 11, 966-967
- ZPKWŁ
Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich informuje, że dnia 31 lipca 2024 r. przestał obowiązywać plan ochrony tego parku.
Rozporządzenie ws. ustanowienia planu ochrony PKWŁ287 KB
Synteza planu ochrony PKWŁ381.68 KB
zał. 4.do rozp. - Mapa ustaleń planu ochrony - cz.b.748.44 KB
Mapa ustaleń planu ochrony - kolor868.41 KB
Mapa podziału Parku i otuliny na jednostki planistyczne785.49 KB
- ZPKWŁ
KULTURA
Charakterystyka walorów kulturowych
Do najbardziej znanych i najcenniejszych obiektów kulturowych należy Zespół Klasztorny Franciszkanów w Łagiewnikach: klasztor i kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego pochodzący z XVIII wieku (odrestaurowany po II wojnie światowej). W pobliżu, nad Łagiewniczanką, znajdują się dwie drewniane kapliczki z XVII wieku – najstarsze zabytki architektury na terenie Łodzi. Miejsce to znane od wieków w całej Polsce związane jest również z kultem błogosławionego Ojca Rafała Chylińskiego, który żyjąc przez wiele lat w klasztorze w Łagiewnikach dokonywał nadzwyczajnych uczynków miłosierdzia.
Szczególne nagromadzenie ważnych obiektów kulturowych znajduje się też w dolinie Moszczenicy. W Byszewach istnieje klasycystyczny dwór ziemiański (z przełomu XVIII i XIX wieku) z cennym parkiem. Z Byszewami i dworem związana jest postać Jarosława Iwaszkiewicza, który bywał tu wielokrotnie i był urzeczony pięknem okolicy, czemu dał wyraz w wielu swych książkach i wspomnieniach. Także leżące nieopodal Skoszewy mają ważne znaczenie historyczne. Na krawędzi doliny Moszczenicy znajduje się tu wczesnośredniowieczne grodzisko, którego wały i majdan są bardzo dobrze wyodrębnione i widoczne w terenie. Istniejący tu gród funkcjonował, jak się ocenia, od VI do XVII wieku i był ważnym ośrodkiem administracyjnym w regionie, któremu podlegała niegdyś także Łódź. Obok grodziska na wyniosłym wzgórzu stoi kościół pod wezwaniem św. Barbary, w którym znajduje się, słynący z łask, obraz Matki Boskiej Skoszewskiej. Obecne mury kościoła (z początku lat trzydziestych ubiegłego wieku) zostały postawione w miejscu drewnianego kościoła parafialnego (z XVII wieku), zniszczonego w czasie działań zbrojnych I wojny światowej.
Ważną rolę odgrywają także, zachowane w różnym stopniu, parki podworskie i zespoły pałacowo-parkowe m.in. w Łagiewnikach, Byszewach, Klęku i Dobieszkowie oraz - zachowany w stanie szczątkowym - park w Niesułkowie.
Znajdujące się na terenie PKWŁ liczne cmentarze mają ważne znaczenie jako świadectwa historii regionu. Wiele nostalgicznego uroku mają - pochodzące z XIX wieku – cmentarze, m.in. w Łagiewnikach, Skoszewach, Dobrej, na których zachowały się dotąd liczne stare nagrobki, czasami z wizerunkami pochowanych tam osób. Pomnik na zbiorowej mogile powstańców z 1863 roku na cmentarzu w Dobrej jest historycznym świadectwem jednej ze większych bitew Powstania Styczniowgo w naszym regionie. Odrestaurowany w ostatnim czasie cmentarz wojenny na terenie uroczyska Poćwiardówka pochodzi z 1914 roku, z początkowego okresu I wojny światowej, kiedy to na wschód od Łodzi toczyła się wielka bitwa między wojskami niemieckimi i rosyjskimi. Świadectwem interesujących zagadnień etnicznych oraz kolonizacji tego terenu są, rozrzucone w wielu miejscowościach szczególnie w środkowej części Parku, cmentarze ewangelickie. Dziś, niemal zupełnie zapomniane, gęsto zarośnięte drzewami i krzewami przedstawiają wartość nie tylko historyczną, ale również istotną wartość przyrodniczą, jako miejsce występowania cennych gatunków roślin i zwierząt, szczególnie ptaków.
- ZPKWŁ
Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd.2021).jpg7.91 MB
Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd. 2021) str.1.pdf4.72 MB
Mapa PKWŁ 1.30.000 (wyd. 2021) str.2.pdf31.38 MB
Mapa PKWŁ na Geoportalu Województwa Łódzkiego
- ZPKWŁ
Położenie administracyjne
Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich położony jest na północny wschód od Łodzi, pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem.
Pod względem administracyjnym Park znajduje się na terenie 2 miast - Łódź i Brzeziny oraz 5 gmin - Nowosolna, Stryków, Brzeziny, Dmosin i Zgierz.
Położenie fizycznogeograficzne
Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego Park położony jest w obrębie makroregionu Wzniesień Południowomazowieckich, w jego północnej części, która znana jest pod nazwą Wzniesień Łódzkich i obejmuje najsilniej eksponowaną północną krawędź tego mezoregionu, przebiegającą równoleżnikowo od Zgierza na zachodzie, po Brzeziny na wschodzie.
Najwyższy punkt na terenie PKWŁ leży na wysokości 284 m n.p.m. (tzw. wzgórze „Radary”, koło miejscowości Dąbrowa). Wzgórza w południowej części Parku opadają wyraźnymi stopniami w kierunku północnym, ku Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. Północny skraj Parku, leżący w odległości 7-9 km od krawędzi znajduje się na wysokości 165 m n.p.m. (dolina Moszczenicy pod Strykowem), a nawet poniżej 150 m n.p.m. (dolina Mrożycy w Niesułkowie).
Powierzchnia
Powierzchnia Parku wynosi 11580 ha, a powierzchnia otuliny 3083 ha.
Trochę historii
Na początku lat osiemdziesiątych w Biurze Programowania i Projektowania Rozwoju Łodzi zrodziła się koncepcja ochrony obszaru w dorzeczu Moszczenicy, na terenie gminy Nowosolna, pod roboczą nazwą „Park Krajobrazowy Górnej Moszczenicy” (Koziejowa 1985). Wkrótce opracowana została nowa koncepcja ochrony większego obszaru obejmującego także część dorzecza Mrożycy (Kurowski 1986). W końcu 1993 roku została opracowana dokumentacja projektowa PKWŁ zawierająca pełną argumentację naukową. Projekt ten uzyskał pozytywną opinię Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz Ministerstwa Środowiska. Ostateczny kształt granic Parku ustalony został w 1994 roku, kiedy to pod patronatem Wojewódzkiej Komisji Ochrony Przyrody (WKOP) doszło do uzgodnień pomiędzy grupą projektantów oraz przedstawicielami samorządów gminnych i władz wojewódzkich. Uzgodniono, że Park obejmie ochroną najcenniejszy pod względem przyrodniczym i krajobrazowym fragment strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich na terenie ówczesnego województwa łódzkiego i skierniewickiego. W procesie delimitacji granic Parku bardzo istotne znaczenie miało rozwiązanie problemu związanego projektowanym przebiegiem przyszłej autostrady, której wstępna lokalizacja biegła nieomal dnem doliny Moszczenicy. Na wniosek WKOP w Łodzi dokonano korekty przebiegu autostrady przez teren projektowanego parku krajobrazowego, w celu zminimalizowania negatywnych oddziaływań na przyrodę i krajobraz. Usunięta została w ten sposób ostatnia przeszkoda na drodze formalnego uzgodnienia decyzji o powołaniu Parku.
W ostatnim dniu grudnia 1996 roku wojewodowie łódzki i skierniewicki podpisali rozporządzenie, o utworzeniu Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.
- ZPKWŁ
Serdecznie zapraszamy już w najbliższą sobotę (16 września) na XVI Amatorski Rajd Rowerowy i Pieszy "Tour de Kalonka". Podobnie jak w latach ubiegłych do wyboru będą cztery trasy rowerowe o różnym stopniu trudności, w tym trasa Figlotour dla najmłodszych, a także dwie trasy piesze. Wszystkie będą przebiegały przez malownicze tereny Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.
- ZPKWŁ
